Marihuana – Efekt, czas działanie, interakcje z lekami
Jak działa medyczna marihuana z wysokim THC i na jakie dolegliwości ją stosować? Jak szybko pojawia się efekt jej przyjęcia, jak długo się utrzymuje oraz co odczuwa użytkownik? Nasza wiedza na temat biochemicznych i fizjologicznych skutków i mechanizmów działania aktywnych związków konopnych znacznie wzrosła w ciągu ostatnich dekad. W tym artykule opisujemy ogólną charakterystykę farmakologiczną konopi oraz ryzyko stosowania z innymi lekami.
THC i metabolity
Ludzki organizm posiada endogennego układu kannabinoidowego ze specyficznymi receptorami i ich endogennymi ligandami, które można odpowiednio i wybiórczo modulować odpowiednimi kannabinoidami. THC (Δ9-tetrahydrokannabinol), główne źródło efektów farmakologicznych, w tym właściwości leczniczych jak również psychoaktywnych rośliny z rodzaju Cannabis L. THC jest agonistą dla obu głównych, ludzkich receptorów kannabinoidowych – CB1, jak i CB2. THC jest również modulatorem receptorów serotoninowych 5-HT, a także GABA.
THC jest również ważne z innego punktu widzenia. Związek ten ulega przemianie w ludzkim organizmie. W wyniku biochemicznych przemian metabolicznych powstają inne związki o innych właściwościach farmakologicznych. 11-Hydroksy-THC (11-OH-THC) – organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, główny psychoaktywny metabolit THC. Udowodniono, że 11-OH-THC jest psychoaktywne samo z siebie, lecz efekt jego działania różni się znacznie od tego, jakie indukowane jest przez THC.
Kolejnym metabolitem jest 11-Nor-9-karboksy-THC (11-COOH-THC) – organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, drugi główny metabolit THC wytwarzany w organizmie. 11-COOH-THC powstaje w wyniku utleniania psychoaktywnego metabolitu 11-hydroksy-THC przez enzymy wątrobowe. Następnie, w większości, jest dalej metabolizowany poprzez dołączanie cząsteczki kwasu glukuronowego, przez co tworzy rozpuszczalny w wodzie (moczu) glukuronid 11-nor-9-karboksy-THC, który może być łatwiej wydalony z organizmu. Związek ten nie ma właściwości psychoaktywnych, a jego okres półtrwania wynosi kilka dni (lub tygodni u częstych użytkowników), przez co jest główną substancją, której obecność sprawdzana jest w testach na użycie substancji zawierających THC. W dokładniejszych testach można określić różnicę stężeń 11-OH-THC i 11-COOH-THC w organizmie, co pozwala stwierdzić jak często używano marihuany.
Inne związki z konopi oraz rodzina receptorów kannabinoidowych
Niepsychotropowy kannabidiol CBD, kannabigerol CBG, kannabichromen CBC, oraz inne kannabinoidy i ich analogi są również obiecującymi kandydatami na badania kliniczne i zastosowania terapeutyczne. Receptory kannabinoidowe są rozmieszczone w ośrodkowym układzie nerwowym i wielu tkankach obwodowych (śledziona, leukocyty; przewód rozrodczy, moczowy i pokarmowy; gruczoły dokrewne, tętnice i serce itp.). Wykryto pięć ludzkich endogennych kannabinoidów, anandamid, 2-arachidonyloglicerol, eter noladyny, wirodaminę i NADA. Istnieją dowody na to, że w złożone funkcje fizjologiczne endokannabinoidów, zaangażowane są nie tylko receptory CB1 i CB2, ale dodatkowe podtypy receptorów kannabinoidowych i receptory waniloidowe, serotoninowe czy GABA. Strategie modulowania ich aktywności obejmują hamowanie wychwytu zwrotnego do komórek i hamowanie ich degradacji w celu zwiększenia koncentracji i czasu działania.
Efekty przyjęcia marihuany
Naturalne produkty z konopi indyjskich i pojedyncze kannabinoidy są zwykle wdychane lub przyjmowane doustnie; droga doodbytnicza, podanie podjęzykowe, podskórne, krople do oczu i aerozole były stosowane tylko w kilku badaniach i mają obecnie niewielkie znaczenie w praktyce naukowo-badawczej. Farmakokinetyka THC różni się w zależności od drogi podania.
- Asymilacja płucna wdychanego THC powoduje maksymalne stężenie w osoczu w ciągu kilku minut, efekty psychotropowe rozpoczynają się w ciągu kilku sekund do kilku minut, osiągają maksimum po 15-30 minutach i ustępują w ciągu 2-3 godzin.
- Po spożyciu doustnym efekty psychotropowe pojawiają się z opóźnieniem 30-90 minut, osiągają maksimum po 2-3 godzinach i trwają około 4-12 godzin, w zależności od dawki i konkretnego efektu.
Marihuana w dawkach przekraczających próg psychotropowy powoduje zwykle poprawę samopoczucia i odprężenie z intensyfikacją zwykłych doznań zmysłowych. Najczęstszymi skutkami niepożądanymi spowodowanymi przedawkowaniem są lęk i ataki paniki, a w przypadku skutków somatycznych przyspieszenie akcji serca i zmiany ciśnienia krwi. Regularne używanie marihuany może prowadzić do uzależnienia i łagodnego zespołu odstawienia. Istnienie i nasilenie możliwych długoterminowych niekorzystnych skutków na psychikę i funkcje poznawcze, układ odpornościowy, płodność i ciążę pozostaje kontrowersyjne. Podaje się, że są one niskie u ludzi i nie wykluczają terapeutycznego stosowania leków na bazie konopi.
Dzięki aktywnym substancjom, marihuana może mieć zastosowanie terapeutyczne, obejmują analgezję, rozluźnienie mięśni, immunosupresję, uspokojenie, poprawę nastroju, stymulację apetytu, przeciwdziałanie wymiotom, obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, rozszerzenie oskrzeli, neuroprotekcję i indukcję apoptozy w komórkach nowotworowych. aw odniesieniu do skutków somatycznych przyspieszenie akcji serca i zmiany ciśnienia krwi. Regularne używanie konopi może prowadzić do uzależnienia i łagodnego zespołu odstawienia. Istnienie i nasilenie możliwych długoterminowych niekorzystnych skutków dla psychiki i funkcji poznawczych, układu odpornościowego, płodności i ciąży pozostaje kontrowersyjne. Podaje się, że marihuana powoduje niskie działania niepożądane u ludzi i nie wykluczają legalnego terapeutycznego stosowania leków na bazie konopi. Właściwości konopi, które mogą mieć zastosowanie terapeutyczne, obejmują analgezję, rozluźnienie mięśni, immunosupresję, uspokojenie, poprawę nastroju, stymulację apetytu, przeciwdziałanie wymiotom, obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, rozszerzenie oskrzeli, neuroprotekcję i indukcję apoptozy w komórkach nowotworowych.
Interakcje z lekami
Lista schorzeń, w przypadku których marihuana może przynosić korzyści, jest obszerna i obejmuje nudności i wymioty wywołane chemioterapią, kacheksję, jadłowstręt psychiczny, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, urazy i choroby rdzenia kręgowego, epilepsję, ból i wiele innych. Roślina konopi zawiera setki składników farmakologicznych, z których nie wszystkie są dobrze scharakteryzowane. Obecność i ilość tych składników różni się znacznie między roślinami i produktami, a nawet w obrębie jednej rośliny. Tetrahydrokannabinol (THC) jest najlepiej zbadanym i jest głównym składnikiem farmakologicznym odpowiedzialnym za psychoaktywne i fizyczne skutki konopi. Kannabidiol jest drugim pod względem popularności związkiem farmakologicznie czynnym. Oba związki mają wpływ poziom niektórych leków, jeśli są przyjmowane wraz z THC lub CBD. Dzieje się tak ponieważ kannabinoidy mają wpływ na enzymy cytochromu P450, który jest istotny w przemianie i wydalaniu leków z organizmu. Kannabinoidy mogą spowalniać metabolizm leków lub podwyższać ich poziom we krwi, co może stanowić zagrożenie dla użytkownika
Enzymy cytochromu P450 (CYP450) odgrywają kluczową rolę w metabolizmie wielu leków i są głównymi motorami interakcji farmakokinetycznych. THC i kannabidiol są znanymi substratami i modulatorami układu enzymatycznego CYP450. Wykazano, że THC i kannabidiol hamują in vitro kilka enzymów CYP450, podczas gdy dym z konopi indyjskich może indukować jeden specyficzny enzym CYP450. Wraz z brakiem solidnych badań klinicznych, niespójność w składzie chemicznym i sposobie spożycia różnych produktów z konopi indyjskich sprawia, że szczególnie trudno jest klinicznie ocenić i przewidzieć interakcje między konopiami indyjskimi a innymi lekami. Oprócz potencjalnych interakcji farmakokinetycznych wynikających ze zmian w metabolizmie leków, należy również wziąć pod uwagę ryzyko interakcji farmakodynamicznych (np. marihuana i leki psychotropowe).
Przeczytaj także: O receptorach kannabinoidowych cz.5 – Receptory serotoniny 5-HT.
Źródło:
- Franjo Grotenhermen “Clinical Pharmacodynamics of Cannabinoids”,
- MacDonald E, Adams A. “The Use of Medical Cannabis with Other Medications: A Review of Safety and Guidelines” – An Update [Internet]. Ottawa (ON): Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health; 2019 Sep 27. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549545/
- Qian Y, Gurley BJ, Markowitz JS. “The Potential for Pharmacokinetic Interactions Between Cannabis Products and Conventional Medications”. J Clin Psychopharmacol. 2019 Sep/Oct;39(5):462-471. doi: 10.1097/JCP.0000000000001089. PMID: 31433338.