Standaryzacja i kontrola jakości marihuany

Jednym z wymagań, które muszą spełniać współczesne leki, jest posiadanie przez nie dokładnie określonego składu. Można dzięki temu zapobiegać wystąpieniu niepożądanych zdarzeń związanych z ich nieprzewidywalnymi skutkami czy siłą działania oraz obecnością zanieczyszczeń. Dla leków ziołowych, do których zalicza się marihuana, pierwszym krokiem w kwestii standaryzacji produktu jest prowadzenie ścisłej kontroli i monitorowania warunków, w których rosną rośliny. Konopie występują w różnych formach i kształtach, które w botanice nazywane są szczepami bądź odmianami. Poza oczywistymi różnicami w wyglądzie, które pomiędzy nimi występują, poszczególne odmiany konopi wytwarzają też odmienny zestaw kannabinoidów oraz terpenów. Specyficzne kombinacje tych aktywnych składników wpływają na osiągany efekt leczniczy. A to z kolei oznacza, że względnie niewielkie zmiany w składzie marihuany mogą mieć wyraźny wpływ na właściwości tej rośliny jako leku.
Aby móc zapewnić niezmienność składu chemicznego, jego sprawdzenie jest niezbędnym elementem kontroli jakości. W holenderskim programie leczenia medyczną marihuaną wymaga się zamieszczenia informacji o zawartości THC/CBD, profilu występujących terpenów oraz stopniu wilgotności. Te dane udostępniane są dla wszystkich produktów na bazie konopi. Niezależne laboratoria przygotowują analizę próbki pod kątem występowania toksyn, takich jak pestycydy, metale ciężkie i bakterie. Stanowi to integralną część łańcucha produkcyjnego, co jest zgodne z przemysłowymi standardami dotyczącymi czystości i bezpieczeństwa (HAACP), wymaganiami stawianymi wyrobom farmaceutycznym (GMP), standardami międzynarodowymi (ISO) oraz zasadami dobrej praktyki rolniczej (GAP).
Standaryzacja produkcji Rośliny, które mają posłużyć do celów leczniczych, są rozmnażane za pomocą klonowania. Polega to na odcięciu małych części od tzw. “rośliny-matki”, a następnie stymulowaniu ich rozwoju do postaci dorosłej.
Tę metodę wykorzystują ogrodnicy po to, by rozmnażać ich ulubione pomidory, róże albo winogrona.
Klonowanie pozwala na otrzymanie roślin identycznych pod względem genetycznym, a zatem posiadających takie cechy, które są przez hodowcę pożądane i satysfakcjonujące. Dla konopi oznacza to, że rośliny otrzymane w ten sposób posiadają taki sam potencjał wytwarzania poszukiwanego zestawu kannabinoidów i terpenów.

W holenderskim programie leczenia za pomocą medycznej marihuany rośliny sadzone są w grupach około 140 roślin. Każda z nich nadaje się do zbiorów po upływie kilku miesięcy, kiedy już jest całkowicie rozwinięta. W tym okresie nawet niewielkie różnice, które wystąpią w warunkach uprawy, mogą doprowadzić do znacznych zmian w ostatecznym składzie chemicznym konopi. Od 2002 roku w firmie Bedrocan systematycznie sprawdza się wpływ owych warunków na jakość i skład hodowanych przez nas roślin. Ich badania obejmowały między innymi wpływ, jaki ma na konopie intensywność i rodzaj używanego oświetlenia, zagęszczenie roślin, wilgotność oraz warunki wentylacji, schemat podlewania, rodzaje stosowanego nawozu oraz efekty biologicznego zwalczania szkodników (za pomocą organizmów będących ich naturalnymi wrogami). W ten sposób firma Bedrocan nauczyła się ostrożnie monitorować oraz dokonywać kontroli rozwoju ich roślin, aby uzyskać wysoko standaryzowany produkt. Jednak czas zbiorów nie jest jednoznaczny z zakończeniem nadzoru nad produkcją pełniających standardy wyrobów medycznych na bazie konopi. Wszystkie kolejne etapy, jak suszenie, przycinanie, pakowanie i przechowywanie również mogą mieć wpływ na ich ostateczny skład chemiczny. Terpeny z łatwością parują – nawet w temperaturze pokojowej. Natomiast kannabinoidy mogą rozkładać się pod wpływem światła i ciepła, przykładowo powodując, że aktywny składnik – THC, przekształca się w głównie nieaktywny – CBN. Z tego powodu każdy podejmowany krok, od początku hodowli do ostatecznego użycia, jest równie istotną częścią kontroli jakości. W Bedrocan, wszystkie mierzone parametry są drobiazgowo rejestrowane w dziennikach hodowli, umożliwiając wgląd w zachodzące zmiany, obejmujące przestrzeń wielu lat. Zebrane w ten sposób informacje stają się źródłem istotnych danych dla rozwoju programów naukowych w przyszłości.

Kontrola jakości

Leki pozyskiwane z konopi muszą być niezawodne, aby można je było włączyć do rutyny normalnego, aktywnego trybu życia: spędzania czasu w rodziną i znajomymi, pracy, prowadzenia samochodu itd.

Bedrocan oferuje produkty testowane przez niezależne i wyspecjalizowane w tej dziedzinie laboratoria. W ten sposób można zapewnić, iż posiadają one pożądane właściwości. Generalnie rzecz ujmując, stosowane są dwa rodzaje testów, które określają jakość marihuany. Jeden z rodzajów testów jest wykonywany z celu sprawdzenia, czy produkty mają pożądany skład. Bierze się pod uwagę ogólny wygląd, zawartość poszczególnych kannabinoidów oraz terpenów, stopień wilgotności. Drugi zestaw testów pozwala potwierdzić, że nie ma w nich niepożądanych składników takich jak ”wypełniacze”, bakterie, metale ciężkie, pestycydy. Gdy uzyska się już wyniki wszystkich tych testów, zostają one podsumowane w Certyfikacie Analizy, w który mają wgląd zarówno lekarze, jak i pacjenci. Uważa się, że marihuana spełnia określone standardy, kiedy poszczególne grupy roślin wykazywały te same właściwości w przeprowadzanych testach przez dłuższy okres czasu.
Najważniejsza kwestia podlegająca kontroli w przypadku medycznej marihuany to obecny w niej skład kannabinoidów. Kiedy mowa o marihuanie używanej w celach leczniczych (w przeciwieństwie do narkotyków), THC zwykle nie jest uważane za jedyną substancję aktywną. Wzrasta ilość doniesień naukowych mówiących o tym, że kannabidiol (CBD), jak i mniej znane kannabinoidy, przykładowo tetrahydrokannabiwarin (THCV) albo kannabigerol (CBG), mogą również mieć tutaj znaczenie. Produkty Bedrocanu są zatem analizowane pod kątem szerokiego spektrum kannabinodiów zanim zostaną dopuszczone do użytku przez pacjentów. Dodatkowe testy oceniają ogólny wygląd holenderskich wyrobów (np. kształt kwiatów, nieobecność włosów lub insektów), zawartość wilgoci oraz profil terpenów. Obficie występujące w marihuanie terpeny, jak się obecnie uważa, mogą wpływać na terapeutyczne właściwości konopi na tysiące sposobów, w tym poprzez zwiększenie wchłaniania kannabinoidów przez jelita oraz płuca, albo zmieniając sposób, w jaki są metabolizowane lub łączą się z receptorami. Liczne terpeny same w sobie mają ważne właściwości.

Potencjalne zanieczyszczenia w marihuanie

Marihuana pozyskana z niepewnego źródła może być zanieczyszczona licznymi szkodliwymi substancjami. W mediach, a także w literaturze medycznej, opisano wiele przypadków, gdzie właśnie zażycie nietestowanej marihuany było przyczyną zarówno hospitalizacji, jak i poważnych szkód zdrowotnych. Produkty oferowane przez Bedrocan są zatem drobiazgowo sprawdzane, by zapewnić, że żaden z wymienionych poniżej rodzajów zanieczyszczeń nie jest w nich obecny.
Ponieważ konopie rosną w warunkach ciepłych i wilgotnych, tworzy to idealne środowisko rozwoju bakterii. Zanieczyszczenie roślin drobnoustrojami jelitowymi (E. coli) może wynikać ze stosowania nawozów pozyskiwanych z odchodów zwierzęcych lub niezachowania standardów higieny, a kontaminacja grzybami z gatunku np. Aspergillus lub Penicillium może prowadzić do zagrażających życiu infekcji, szczególnie u pacjentów z upośledzoną odpornością. Nie wszystkie z tych organizmów mogą być łatwo dostrzeżone pod mikroskopem. Niektóre mikroorganizmy lub toksyczne substancje chemiczne, które są przez nie wytwarzane, odporne są na wysoką temperaturę i mogą być wdychane do płuc podczas palenia albo waporyzacji marihuany. Aby zapewnić, że produkt jest wolny od nich całkowicie, marihuana w Bedrocan jest dezynfekowana poprzez napromienianie promieniami gamma. Metoda ta nie ma żadnego wpływu na skład chemiczny czy efekt leczniczy samej rośliny.
Mimo iż pestycydy są szeroko stosowane w rolnictwie, ich wykorzystanie jest zawsze ograniczone do specyficznych zbóż, w dodatku w limitowanych ilościach. W kwestii medycznej marihuany nie jest jasne, czy którykolwiek ze stosowanych środków ochrony roślin stanowi zagrożenie dla życia pacjentów. Jak dotąd zarówno w przypadku marihuany inhalowanej, jak i spożywanej w formie doustnej, żadne badania nie były przeprowadzone, by sprawdzić bezpieczeństwo tych związków. Dowiedziono jednak, że kiedy pali się zanieczyszczoną marihuanę, wiele z nich jest inhalowanych do płuc w niezmienionej formie. Bedrocan nie używa chemicznych środków ochrony roślin; zastąpiono je wyłącznie biologicznymi metodami zwalczania szkodników (za pomocą drapieżnych owadów).
Metale ciężkie, takie jak rtęć, arsen, kadm albo ołów, rzadko są dodawane do marihuany celowo. Mogą być jednak obecne w różnych materiałach, które stykają się z rośliną podczas hodowli, jak ziemia, woda czy nawozy. Konopie znane są z tego, że bardzo silnie absorbują metale ciężkie. Po zażyciu marihuany wspomniane metale ciężkie mogą się kumulować w tkankach naszego organizmu, z upływem czasu wywołując szkody w licznych organach. Wszystkie surowce używane do hodowli roślin w Bedrocan są dobierane ze szczególną troską, by były bezpieczne i wolne od metali ciężkich.
Marihuana uliczna sprzedawana jest na wagę (w gramach), a cena jest proporcjonalna do jej mocy. By zwiększyć wagę, rozmaite „wypełniacze”, jak piasek bądź cząsteczki metali (ołów, żelazo), dodawane są do suszu roślinnego. Aby stworzyć fałszywe wrażenie większej mocy, zmielone drobinki szkła lub talk dorzuca się do ziela, co pozwala uzyskać wrażenie obecności gruczołowatych włosków.
Podczas kontroli jakości marihuana w Bedrocan jest zawsze sprawdzana pod kątem wizualnym, by  apewnić czystość ostatecznego produktu.
Oczywiście wdychanie lub spożycie którejkolwiek z wymienionych wyżej substancji może prowadzić do szkodliwych skutków, jak infekcja, zatrucie czy uszkodzenie płuc. Pacjentom doradza się zatem, by marihuanę pozyskiwali z wiarygodnego i oficjalnego źródła zawsze, gdy jest to możliwe.

O autorze:
Dr Arno Hazekamp (1976) jest uznanym na świecie naukowcem zajmującym się marihuaną oraz Dyrektorem ds. Badań i Edukacji w Bedrocan BV – oficjalnego hodowcy medycznej marihuany w Holandii. Po zdobyciu tytułu licencjata z biologii molekularnej otrzymał tytuł magistra nauk biofarmaceutycznych na Uniwersytecie w Leiden. Jego praca doktorska skupiała się na medycznych zastosowaniach konopi, jak i na praktycznych przeszkodach, które uniemożliwiają tym roślinom stanie się częścią medycyny w jej współczesnym ujęciu. Od 2002r. dr Arno Hazekamp zajmuje się holenderskim Narodowym Programem Leczenia Medyczną Marihuaną jako specjalista w zakresie kontroli jakości, sposobów administracji oraz analizy chemicznej. Jest również członkiem zarządu IACM (Międzynarodowe Stowarzyszenie dla Leków Kannabinoidowych), aktywnym wykładowcą na międzynarodowych wydarzeniach oraz propagatorem medycznej marihuany. Jego misją jest stworzenie mostu pomiędzy potrzebami pacjentów a wymaganiami nowoczesnej medycyny za pomocą prowadzenia badań oraz działań edukacyjnych.

Przedruk za zgodą autora: dr Arno Hazekamp, Bedrocan BV, www.bedrocan.com