Polityka antynarkotykowa w Polsce a konopie

Polskie regulacje prawne dotyczące kwestii posiadania, obrotu i wytwarzania narkotyków, w tym marihuany, należą do jednych z najbardziej restrykcyjnych w Europie. W zakresie polityki antynarkotykowej polski system prawny znajduje się na przeciwległym biegunie niż np. holenderski – przewidując dotkliwe sankcje karne już za samo posiadanie marihuany, nawet w niewielkich ilościach.

Polska polityka antynarkotykowa na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zmieniała się. Początkowo uległa ona znaczącemu zaostrzeniu, aby w ostatnich latach zostać w niewielkim stopniu zliberalizowana. W polskim prawie nie istnieje jednak w dalszym ciągu rozróżnienie takich pojęć jak „narkotyki miękkie” oraz „twarde”. Jakiekolwiek posiadanie środków odurzających zagrożone jest karą pozbawienia wolności.

Posiadanie, obrót, wytwarzanie

Kwestię posiadania, obrotu i wytwarzania marihuany początkowo regulowała ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z 1997 roku. W swym pierwotnym brzmieniu ustawa dopuszczała posiadanie niewielkich ilości środków odurzających lub psychotropowych na własny użytek. Powyższe dotyczyło nie tylko marihuany, ale wszystkich środków, także tzw. „twardych narkotyków”. Z czasem jednakże takie rozwiązanie prawne zostało poddane krytyce przez środowiska polityczne. Wskazywano, że przestępcy zawodowo trudniący się wytwarzaniem narkotyków unikają odpowiedzialności karnej z uwagi na możliwość posiadania narkotyków na własny użytek. W związku z tym z polskiego systemu prawnego nie tylko wyeliminowano możliwość posiadania narkotyków na własny użytek, ale także wprowadzono wyższe kary za wszelkiego rodzaju przestępstwa związane z posiadaniem, obrotem i wytwarzaniem narkotyków.

Obecne obowiązujące przepisy

Aktualnie obowiązuje w Polsce ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. W rozumieniu ww. ustawy marihuana jest środkiem odurzającym, którego posiadanie – zgodnie z art. 62 – zagrożone jest karą do 3 lat pozbawienia wolności. Odpowiedzialność karna jest złagodzona w przypadku mniejszej wagi (kara do 1 roku pozbawienia wolności) oraz zaostrzona w przypadku posiadania znacznej ilości narkotyków (kara do 10 lat pozbawienia wolności). Ustawa zarazem nie reguluje dokładnie pojęcia „mniejszej wagi” oraz „znacznych ilości”, co w praktyce powoduje kłopoty interpretacyjne. Od 2011 roku istnieje dodatkowa możliwość umorzenia przez prokuratora postępowania karnego w przypadku osoby, która posiadała nieznaczną ilość narkotyków (m. in. marihuanę) na własny użytek. Mimo złagodzenia polityki antynarkotykowej posiadanie nawet niewielkiej ilości marihuany dalej stanowi przestępstwo, co też uniemożliwia wielu Polakom wykorzystywanie marihuany w celach medycznych.

W Polsce nie występują także żadne szczególne regulacje dotyczące uprawy konopi i posiadania marihuany w celach zdrowotnych, mimo że regulacja taka jest konieczna. Trybunał Konstytucyjny Rzeczpospolitej Polskiej już w 2014 roku (w sprawie o sygn. 3/15) wskazał, iż parlament winien tak ukształtować prawo farmaceutyczne oraz prawo o przeciwdziałaniu narkomani, aby umożliwić osobom chorym wykorzystywanie marihuany w celach medycznych.

Przedruk za zgodą autora: dr Arno Hazekamp, Bedrocan BV, www.bedrocan.com